Cổ Phiếu ESOP Là Gì? Tất Tần Tật Thông Tin Cho Nhà Đầu Tư

Esop là gì? Cổ phiếu ESOP - một thuật ngữ không còn xa lạ với những ai theo đuổi lĩnh vực đầu tư và tài chính. Nhưng đã bạn đã thực sự hiểu về loại cổ phiếu này? Bài viết hôm nay SAPP Academy sẽ cùng bạn tìm hiểu cụ thể cổ phiếu ESOP là gì. Chúng ta sẽ đi sâu vào khái niệm, cơ chế hoạt động và ý nghĩa của cổ phiếu ESOP. Bên cạnh đó, bài viết cũng sẽ giúp bạn trả lời có nên tham gia đầu tư không?

1. Cổ phiếu ESOP là gì?

Cổ phiếu ESOP được viết tắt từ cụm Employee Stock Ownership Plan, có thể hiểu là kế hoạch phát hành cổ phần thuộc sở hữu của người lao động.  Đây là một hình thức chương trình quản lý và giao dịch cổ phiếu dành cho nhân viên của một công ty. Trong chương trình này, công ty cung cấp cổ phiếu cho nhân viên dưới dạng phần thưởng, lương hoặc mua với giá ưu đãi. ESOP tạo ra một cơ chế khuyến khích nhân viên tham gia vào việc quản lý và phát triển công ty, tạo động lực cho họ làm việc hiệu quả hơn để tăng giá trị cổ phiếu và lợi nhuận cho chính công ty và cả nhân viên.

Cổ phiếu là gì? Đây giấy chứng nhận về một phần sở hữu của người giữ trong một công ty cổ phần. Người sở hữu cổ phiếu được gọi là cổ đông và có quyền nhận lợi nhuận (dưới hình thức cổ tức) và quyền quyết định ở các cuộc họp cổ đông. Giá trị của cổ phiếu có thể tăng hoặc giảm tùy thuộc vào hoạt động kinh doanh và thị trường chứng khoán.

2. Điều kiện phát hành cổ phiếu ESOP

Điều kiện phát hành cổ phiếu ESOP có thể khác nhau tùy theo quy định của từng công ty và pháp luật địa phương. Tuy nhiên, dưới đây là một số điều kiện phổ biến thường áp dụng cho việc phát hành cổ phiếu ESOP:

• Loại doanh nghiệp: Doanh nghiệp cần phải là doanh nghiệp đại chúng và có kế hoạch phát hành cổ phiếu ESOP được thông qua bởi đại hội đồng cổ đông.

• Tỷ lệ phát hành: Số lượng cổ phiếu ESOP được phát hành trong một năm không vượt quá 5% tổng số cổ phần đang lưu hành của doanh nghiệp.

• Đáp ứng vốn: Công ty cần phải đáp ứng các điều kiện về vốn dựa trên các báo cáo tài chính đã được kiểm toán từ các nguồn như lợi nhuận sau thuế chưa phân phối, thặng dư vốn, quỹ đầu tư phát triển và các nguồn tài chính khác.

• Thời gian làm việc của nhân viên: Các nhân viên cần có thời gian làm việc tối thiểu tại công ty trước khi được tham gia ESOP. Thời gian này có thể được quy định để đảm bảo sự cam kết và ổn định trong công việc.

• Phân loại nhân viên tham gia ESOP: Công ty có thể quyết định áp dụng ESOP cho một nhóm nhân viên cụ thể, chẳng hạn như những người làm việc trong vị trí quản lý hoặc những người có thâm niên làm việc cao.

• Số lượng cổ phiếu tối đa: Doanh nghiệp phải quy định số lượng cổ phiếu tối đa mà mỗi nhân viên có thể mua thông qua ESOP. Điều này giúp đảm bảo tính công bằng và đảm nhận rằng nhiều người có cơ hội tham gia.

• Kỳ hạn giữ cổ phiếu tối thiểu: Để thúc đẩy sự cam kết lâu dài và tích cực, ESOP có thể áp đặt một kỳ hạn giữ cổ phiếu. Trong khoảng thời gian này, nhân viên không được bán hoặc chuyển nhượng cổ phiếu của họ.

Những điều kiện này giúp đảm bảo rằng việc phát hành cổ phiếu ESOP diễn ra một cách công bằng và hiệu quả, đồng thời bảo vệ lợi ích của cả công ty và những người lao động tham gia ESOP.

3. Cơ chế hoạt động của ESOP là gì?

=> Xem thêm: Kinh Nghiệm Đầu Tư Cổ Phiếu Như Thế Nào Để Sinh Lời?

Cơ chế hoạt động của ESOP theo một quy trình chung sẽ bao gồm các bước sau:

• Thiết lập kế hoạch ESOP: Công ty quyết định thiết lập kế hoạch ESOP và xác định các thông số quan trọng như số lượng cổ phiếu được phát hành, giá cổ phiếu, và thời gian tham gia.

• Thông báo cho nhân viên: Công ty thông báo cho nhân viên về kế hoạch ESOP, giải thích các chi tiết liên quan đến cách thức tham gia, quyền lợi và điều kiện.

• Cấp cổ phiếu ESOP cho nhân viên: Công ty cấp cổ phiếu ESOP cho nhân viên theo số lượng và thời gian quy định trong kế hoạch. Cổ phiếu này có thể được cấp miễn phí hoặc với giá giảm, tùy thuộc vào quy định của công ty.

• Ghi nhận cổ phiếu trong tài khoản: Các cổ phiếu ESOP sẽ được ghi nhận trong tài khoản của từng nhân viên tham gia. Điều này giúp theo dõi số lượng cổ phiếu và giá trị chúng.

• Quyền lợi và kiểm soát: Nhân viên tham gia ESOP có quyền sở hữu cổ phiếu và tham gia vào các quyết định quan trọng của công ty. Họ có thể được mời tham gia các cuộc họp cổ đông và có quyền biểu quyết trong các quyết định quan trọng.

• Tích lũy cổ phiếu theo thời gian: Thường thì cổ phiếu ESOP sẽ tích lũy theo thời gian làm việc tại công ty. Điều này thúc đẩy sự cam kết và ổn định của nhân viên.

• Lựa chọn bán hoặc giữ cổ phiếu: Nhân viên có thể lựa chọn bán cổ phiếu ESOP sau một khoảng thời gian nhất định hoặc giữ lại chúng như một khoản đầu tư dài hạn.

• Thoát khỏi ESOP: Khi nhân viên rời khỏi công ty (do nghỉ hưu, chuyển công việc, hoặc nguyên nhân khác), họ có thể bán hoặc chuyển nhượng cổ phiếu ESOP theo các quy định của kế hoạch.

Tóm lại, ESOP cung cấp cho nhân viên một cơ hội sở hữu và tham gia vào quản lý công ty thông qua sở hữu cổ phiếu. Cơ chế hoạt động của ESOP tạo động lực cho nhân viên, thúc đẩy cam kết và tạo một môi trường làm việc tích cực. 

4. Lợi ích và rủi ro khi phát hành cổ phiếu ESOP là gì?

Hoạt động phát hành cổ phiếu ESOP của công ty đối với nhân viên và tổ chức đều có lợi

• Đối với nhân viên: Cổ phiếu ESOP khuyến khích sự cống hiến và nỗ lực của nhân viên trong công việc để đạt được các tiêu chuẩn và điều kiện được thưởng; Nhân viên sẽ có một động lực để họ hướng đến thành công dài hạn. Đặc biệt, nhân viên còn có cơ hội tạo ra một nguồn thu nhập bền vững trong tương lai từ sự tăng trưởng của giá trị cổ phiếu và cổ tức.

• Đối với doanh nghiệp: Việc phát hành cổ phiếu ESOP giúp đơn vị vừa giữ lại những người lao động có năng lực và cống hiến vừa thu hút nhân tài gia nhập; Công ty tích lũy thêm vốn để mở rộng và phát triển nhờ sử dụng cổ phiếu ESOP nên không cần sử dụng tiền mặt trực tiếp để thưởng; Nhân viên tham gia ESOP có thêm sự cam kết và tận tụy hơn trong việc đóng góp cho sự thành công của doanh nghiệp.

Cùng với lợi ích, cổ phiếu ESOP cũng sẽ có rủi ro kèm theo cho cả hai bên

Đối với việc đầu tư cổ phiếu, việc sở hữu chứng chỉ CFA mang lại nhiều lợi ích:

• Kiến thức chuyên sâu: Chương trình CFA cung cấp kiến thức chi tiết về phân tích cổ phiếu, phân tích ngành, và đánh giá giá trị doanh nghiệp.

• Kỹ năng phân tích: CFA tập trung vào việc phân tích báo cáo tài chính, giúp người đầu tư đưa ra quyết định dựa trên dữ liệu và thông tin thực sự.

=> Xem thêm: Tiếp Cận Kiến Thức Tài Chính Chuyên Sâu Với Khóa Học CFA Online

• Doanh nghiệp sẽ gặp·rủi ro tài chính khi phải tạo ra lợi nhuận đủ để trả tiền cho cổ phiếu ESOP. Đồng thời, nếu không được quản lý cẩn thận, việc quản lý nhiều cổ đông nhỏ lẻ (như là các nhân viên) có thể dẫn đến khó khăn trong việc đưa ra quyết định quan trọng cho công ty.

• Nhân viên giữ cổ phiếu ESOP sẽ phải chịu biến động trong giá trị tài sản khi thị trường biến động. Mọi người phải quản lý tài sản cá nhân một cách cẩn thận, quyết định bán hay giữ cổ phiếu rất quan trọng. Với một số trường hợp, người giữ ESOP khó thoát ra được do các quy định hạn chế. 

5. Nhà đầu tư có nên mua cổ phiếu ESOP không?

Như bạn đã biết, cổ phiếu ESOP được phát hành sau khi thoả mãn các điều kiện và đạt tiêu chuẩn của công ty. Nhân viên sở hữu cổ phiếu ESOP với giá ưu đãi từ doanh nghiệp và phải đạt những điều kiện nhất định. Các nhà đầu tư cổ phiếu muốn tham gia ESOP sẽ không hợp lý khi học không phải là người nội bộ doanh nghiệp. Bởi vì, cổ phiếu này thường không được phép chuyển nhượng ra ngoài, mà chỉ trong nội bộ doanh nghiệp.

Tóm lại, cổ phiếu ESOP đóng vai trò quan trọng trong việc tạo sự kết nối giữa doanh nghiệp và nhân viên, giúp khuyến khích sự đóng góp và tận tâm của nhân viên trong công việc. Việc phát hành cổ phiếu ESOP mang lại lợi ích kép, không chỉ giữ chân nhân sự tài năng, mà còn tạo nguồn tài chính để công ty tái đầu tư và phát triển. Tuy nhiên, việc đầu tư vào cổ phiếu ESOP không phải là lựa chọn cho mọi nhà đầu tư, đặc biệt là những người không có quan hệ gắn kết với doanh nghiệp. 

Hy vọng với những chia sẻ của SAPP Academy đã giúp bạn hiểu được cổ phiếu ESOP là gì và những giá trị của loại cổ phiếu này. Hãy theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều thông tin hữu ích về kinh tế tài chính nhé